Chương 22: Giai đoạn thoát nghiện
Trong vòng tối đa ba tuần sau lần xem cuối cùng của bạn, bạn có thể phải trải qua những cơn đau cai nghiện. Chúng bao gồm hai yếu tố riêng biệt nhưng khác biệt rõ ràng:
- Cơn đau cai nghiện dopamine. Một cảm giác trống rỗng, bất an tương tự như cơn đói, đó là cảm giác thôi thúc hoặc cảm giác cần phải làm gì đó".
- Các yếu tố kích hoạt tâm lý từ các tác động bên ngoài như quảng cáo, duyệt web, các cuộc trò chuyện điện thoại, v.v.
Việc không hiểu và phân biệt được hai yếu tố riêng biệt này khiến việc đạt được thành công bằng phương pháp ý chí trở nên khó khăn. Đó là lý do tại sao nhiều người đã dừng xem porn cuối cùng lại rơi vào cái bẫy một lần nữa. Mặc dù cơn đau cai nghiện dopamine không gây ra đau đớn về thể xác, nhưng đừng đánh giá thấp sức mạnh của chúng. Chúng ta nói về "cơn đau khi đói" nếu nhịn ăn một ngày; có thể có tiếng sôi bụng, nhưng không hề có đau đớn về thể xác. Mặc dù vậy, cơn đói là một sức mạnh ghê gớm và chúng ta có khả năng trở nên cáu gắt khi bị bỏ đói. Nó tương tự như khi cơ thể chúng ta thèm dopamine vậy, sự khác biệt là cơ thể chúng ta cần thức ăn, chứ không phải chất độc. Với tâm thế đúng đắn, ta có thể có thể dễ dàng vượt qua cơn vật vã khi dừng xem porn và nó sẽ nhanh chóng biến mất.
Sau khi kiêng được vài ngày bằng ý chí, cơn thèm dopamine sẽ sớm biến mất. Chính yếu tố thứ hai — sự tẩy não — mới là vấn đề. Người nghiện đã hình thành thói quen giải tỏa cơn vật vã vào những thời điểm và dịp nhất định, điều này dẫn đến mối liên tưởng ("Mình đang cương nên phải xem porn." hoặc "Mình đang ở trên giường với điện thoại nên phải xem để cảm thấy vui vẻ"). Hiệu ứng này có thể được mô tả thông qua ví dụ sau: Bạn có một chiếc ô tô quen thuộc với cần gạt đèn báo rẽ ở bên trái vô lăng. Nhưng khi bạn chuyển sang một chiếc xe mới, cần gạt đó lại nằm ở bên phải. Bạn biết rằng đèn báo rẽ ở bên trái, nhưng trong vài tuần đầu, mỗi khi muốn bật đèn báo rẽ, bạn vẫn theo quán tính gạt cần gạt nước mưa.
Quá trình dừng xem porn cũng tương tự. Trong những ngày đầu, các tác nhân kích hoạt sẽ xuất hiện vào những thời điểm nhất định. Bạn có thể nghĩ đến việc muốn xem porn. Vì vậy, việc đối phó với quá trình tẩy não ngay từ đầu là điều cần thiết và sẽ khiến những tín hiệu và yếu tố kích hoạt này nhanh chóng biến mất. Với phương pháp ý chí, người nghiện thường tin rằng họ đang phải hy sinh. Họ có xu hướng buồn bã, tiếc nuối và thụ động chờ đợi cơn thèm qua đi. Điều này ngược lại với việc loại bỏ những cơ chế kích thích, và thực tế còn khiến chúng càng mạnh thêm. Tương tự, với cách tiếp cận theo kiểu bậc thầy ("guru"), người nghiện bắt đầu tự hỏi khi nào mình sẽ được giác ngộ, thậm chí đòi hỏi bản thân không được có những suy nghĩ thèm muốn. Điều này dẫn đến sự thất vọng và cuối cùng là bỏ cuộc.
Một yếu tố kích hoạt phổ biến là khi ở một mình, đặc biệt là tại các sự kiện xã hội với bạn bè. Người đã dừng xem porn sử dụng các phương pháp khác để dừng xem porn vốn đã khốn khổ vì cảm thấy bị tước đoạt chỗ dựa tinh thần hoặc thú vui quen thuộc. Bạn bè với partner của họ bắt đầu "thân mật". Người nghiện thì hoặc là độc thân hoặc là không 'quan hệ' với partner của mình, và giờ đây không còn tận hưởng được những gì đáng lẽ phải là một dịp giao lưu xã hội vui vẻ. Những máng trượt nước trong đầu dẫn họ đến với porn, điều này dễ dàng hơn là cố gắng tán tỉnh partner của mình.
Vì sự liên tưởng giữa quyền được hưởng tình dục với hạnh phúc của họ, giờ đây họ phải chịu một đòn giáng ba lần (a triple blow) và sự tẩy não lại trở nên mạnh mẽ hơn. Nếu họ kiên quyết và có thể cầm cự đủ lâu, cuối cùng họ sẽ chấp nhận số phận của mình và tiếp tục cuộc sống. Tuy nhiên, một phần của sự tẩy não vẫn còn sót lại, khía cạnh đáng thương hại thứ hai là người nghiện đã dừng xem porn nhưng ngay cả sau vài năm vẫn khao khát 'chỉ một lần truy cập hậu cung cuối cùng' vào những dịp nhất định. Họ đang khao khát một ảo ảnh chỉ tồn tại trong tâm trí họ, và họ đang tự hành hạ bản thân mình một cách vô ích.
Ngay cả với EasyPeasy, việc phản ứng với các yếu tố kích hoạt là nguyên nhân thất bại phổ biến nhất. Người đã dừng xem porn có xu hướng coi porn như một loại giả dược hay một viên đường, nghĩ rằng, "Tôi biết porn chẳng mang lại lợi ích gì cho mình, nhưng nếu tôi nghĩ rằng nó có tác dụng thì vào những dịp nhất định thì nó sẽ hữu ích." Một viên đường, mặc dù không mang lại sự giúp đỡ về thể chất thực tế nào, nhưng có thể giảm các triệu chứng thật sự và do đó có lợi. Tuy nhiên, porn và thủ dâm lại không phải là viên đường. Tại sao? Porn tạo ra các triệu chứng mà nó làm giảm và không tiêu diệt hoàn toàn cảm giác ấy.
Bạn có thể thấy dễ hiểu hơn về hiệu ứng này khi liên hệ nó với một người không xem porn hoặc một người đã dừng xem porn được vài năm. Hãy lấy trường hợp một người nghiện mất đi bạn đời của họ. Tại những thời điểm như vậy, có thể cái ý nghĩ "Hãy truy cập hậu cung một lần đi, nó sẽ giúp bạn bình tĩnh lại." sẽ thoáng qua trong đầu. Nếu xong deal, nó sẽ không có tác dụng làm dịu đi vì không có chứng nghiện dopamine và do đó không có cơn đau cai nghiện. Cùng lắm, tất cả những gì nó sẽ làm là mang lại cho họ một cái boost tâm lý nhất thời.
Ngay cả sau khi lần xem porn kết thúc, bi kịch vẫn còn đó. Trên thực tế, bị kịch sẽ còn gia tăng vì người đó giờ đây phải chịu đựng cơn đau cai nghiện và do đó phải đưa ra lựa chọn: chịu đựng chúng, hoặc tìm kiếm sự giải tỏa bằng cách lặp lại chuyến trượt máng trượt nước để bắt đầu lại chuỗi đau khổ. Tất cả những gì porn mang lại chỉ là một sự thúc đẩy tâm lý thoáng qua, giống như điều mà một cuốn sách hay một bộ phim thư giãn, thậm chí là một bộ phim dở tệ cũng có thể mang lại. Nhiều người không xem porn và người đã dừng xem porn đã tái nghiện do những dịp như vậy. Hãy làm rõ điều này trong đầu: bạn không cần cơn dopamine và bạn chỉ đang tự hành hạ bản thân mình hơn nữa bằng cách tiếp tục coi nó như một quả boost tinh thần. Không cần phải đau khổ.
Cực khoái không tạo ra mối quan hệ tốt, hầu hết là nó làm hỏng chúng. Cũng nên nhớ rằng không hoàn toàn đúng khi nói rằng những người thể hiện tình cảm công khai đều tận hưởng mọi dịp; sự thân mật được tận hưởng tốt nhất ở nơi riêng tư, nơi các bạn tình có thể phản hồi mà không cảm thấy xấu hổ. Bạn không cần phải là một người nghiện dopamine do cực khoái gây ra. Nếu nó xảy ra như một kết quả tự nhiên của một loạt các sự kiện trong cuộc sống, thì điều đó tốt thôi, nhưng hãy tận hưởng các dịp khác trong cuộc sống mà không có nó.
Sau khi từ bỏ quan niệm về porn là niềm vui, nhiều người nghiện nghĩ "Ước gì có porn sạch." Porn "sạch" nhẹ nhàng có tồn tại, và bất kỳ ai thử nó đều sớm nhận ra rằng nó là một sự lãng phí thời gian. Hãy làm rõ trong tâm trí bạn rằng lý do duy nhất bạn đã xem porn là để có được cảm giác thỏa mãn dopamine. Một khi loại bỏ được cơn thèm dopamine đối với porn, bạn sẽ không cần phải truy cập hậu cung ảo nữa.
Cho dù cơn đau là do các triệu chứng cai dopamine thực tế hay do cơ chế kích hoạt/tín hiệu, hãy chấp nhận nó. Đau đớn về thể xác là không tồn tại và với tâm thế đúng đắn, nó sẽ không phải là một vấn đề. Đừng lo lắng về việc dừng xem porn — bản thân cảm giác đó không hề tồi tệ. Chính sự liên tưởng với việc muốn và sau đó cảm thấy bị từ chối mới là vấn đề. Thay vì buồn bã và tiếc nuối, hãy thừa nhận: "Tôi biết đây là gì, đây là cơn đau cai nghiện. Đó là những gì người nghiện phải chịu đựng trong suốt cuộc đời họ và khiến họ nghiện ngập. Người không xem porn không phải chịu đựng những cơn đau này, đó là một trong nhiều tệ nạn khác của chứng nghiện dối trá này. Thật tuyệt vời khi tôi đang loại bỏ cơn nghiện ác quỷ này ra khỏi đầu mình"
Nói cách khác, trong ba tuần tới, bạn sẽ có một chấn thương (trauma) nhẹ bên trong cơ thể, nhưng trong những tuần đó và trong suốt phần còn lại của cuộc đời bạn, một điều tuyệt vời sẽ xảy ra. Bạn sẽ loại bỏ được một căn bệnh khủng khiếp, với những phần thưởng vượt xa cái chấn thương tạm thời ấy. Chúng sẽ trở thành những khoảnh khắc thú vị, giống như một trò chơi thú vị để bỏ đói con sán dây porn đang sống trong dạ dày. Bạn phải bỏ đói nó trong ba tuần trong khi nó đang cố gắng lừa bạn lên giường để giữ cho nó sống sót.
Đôi khi, nó sẽ cố gắng làm bạn khốn khổ. Đôi khi, bạn sẽ bị đánh úp và các tình huống bất ngờ có thể xảy ra. Bạn sẽ nhận được một URL porn hoặc vô tình bắt gặp thứ gì đó trên mạng và quên rằng mình đã dừng xem porn, mang lại một cảm giác thiếu thốn nhẹ khi nhớ ra. Hãy chuẩn bị sẵn sàng cho những trò bịp này trước, và dù sự cám dỗ có lớn đến đâu, hãy khắc sâu vào tâm trí rằng nó xuất hiện là do con quỷ bên trong cơ thể và mỗi lần bạn chống lại sự cám dỗ, bạn đã giáng thêm một đòn chí mạng vào con quỷ đấy.
Dù thế nào đi nữa, đừng cố gắng quên đi porn. Đây là một trong những điều khiến những người cai PMO bằng phương pháp ý chí phải trải qua hàng giờ trầm cảm. Họ cố gắng vượt qua mỗi ngày với hy vọng rằng cuối cùng họ sẽ quên đi nó. Nó giống như việc không thể ngủ được — bạn càng lo lắng về nó, nó càng trở nên khó khăn hơn. Trong mọi trường hợp, bạn sẽ không thể quên được nó, trong vài ngày đầu tiên 'con tiểu quỷ' sẽ liên tục nhắc nhở bạn và bạn sẽ không thể tránh khỏi nó. Trong khi máy tính xách tay, điện thoại thông minh và tạp chí vẫn còn xung quanh bạn, bạn sẽ có những lời nhắc nhở liên tục.
Bạn không cần phải quên, vì không có điều gì tồi tệ đang diễn ra cả. Trên thực tế, một điều tuyệt vời và kỳ diệu đang xảy ra và ngay cả khi bạn đang nghĩ về nó hàng nghìn lần một ngày, hãy tận hưởng từng khoảnh khắc, hãy tự nhắc nhở bản thân về việc thật tuyệt vời khi được tự do trở lại. Hãy tự nhắc nhở bản thân về niềm vui sướng tột độ khi không còn phải tự hành hạ bản thân mình nữa. Như đã nói trước đó, bạn sẽ thấy rằng những cơn đau cai nghiện ấy rồi sẽ trở thành những khoảnh khắc thú vị, ngạc nhiên về việc bạn sẽ nhanh chóng quên đi porn như thế nào sau đó.
Dù bạn làm gì, đừng nghi ngờ quyết định của mình. Một khi bạn bắt đầu nghi ngờ, bạn sẽ cảm thấy buồn bã và tiếc nuối, và mọi thứ sẽ trở nên tồi tệ hơn. Thay vào đó, hãy sử dụng khoảnh khắc buồn bã và biến nó thành một động lực thúc đẩy. Nếu nguyên nhân là do trầm cảm, thì hãy tự nhắc nhở bản thân rằng porn đã gây ra nó. Nếu bạn được bạn bè gửi cho một URL, hãy tự hào nói, "Tao không cần Porn trong cuộc đời mình nữa" Điều này sẽ làm tổn thương họ, nhưng khi họ thấy Porn không còn làm phiền bạn, họ sẽ bắt đầu nghĩ đến chuyện bắt đầu tham gia cùng bạn.
Hãy nhớ rằng: bạn có những lý do vô cùng mạnh mẽ để dừng xem porn ngay từ đầu. Hãy tự nhắc nhở bản thân về cái giá phải trả và tự hỏi bản thân xem bạn có thực sự muốn mạo hiểm cả cuộc đời để sống dưới một lời nguyền trong suốt phần đời còn lại của mình không. Hãy để ý những nỗ lực của con tiểu quỷ nhằm giảm thiểu sự nguy hiểm và trên hết, hãy nhớ rằng cảm giác đó chỉ là tạm thời, và mỗi khoảnh khắc là một khoảnh khắc gần hơn với mục tiêu.
Một số người nghiện sợ rằng họ sẽ phải dành phần còn lại của cuộc đời mình để đảo ngược 'các yếu tố kích hoạt tự động'. Nói cách khác, họ tin rằng họ sẽ phải trải qua cuộc đời mình bằng cách tự lừa dối bản thân rằng mình không cần porn, thông qua việc sử dụng tâm lý học. Không phải vậy đâu; hãy nhớ rằng người lạc quan nhìn nhận chiếc chai là đầy một nửa còn người bi quan nhìn nhận nó là rỗng một nửa. Trong trường hợp của porn, chiếc chai rỗng và người nghiện lại nhìn nhận nó là đầy. Không có lợi ích nào khi xem porn cả. Chính người nghiện đã bị tẩy não để nghĩ rằng xem porn có lợi. Một khi bạn bắt đầu tự nhủ với bản thân rằng bạn không cần hoặc không muốn porn, trong một thời gian rất ngắn bạn thậm chí sẽ không cần phải nói điều đó nữa, tự mình nhìn thấy sự thật tuyệt vời. Đây là điều cuối cùng bạn cần làm – hãy chắc chắn rằng bạn sẽ thực hiện nó đến cùng.